Opadająca stopa to schorzenie, które może w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie. Osoba zmagająca się z tym problemem nie jest w stanie prawidłowo unieść stopy podczas chodzenia, co skutkuje jej zahaczaniem o podłoże i zwiększa ryzyko upadku. Żeby tego uniknąć, chory zmuszony jest chodzić, jak bocian, czyli wysoko podnosić nogę. Opadanie stopy może mieć bardzo różną przyczynę – od urazów, po zaburzenia neurologiczne. Na szczęście w większości przypadków schorzenie to można skutecznie leczyć, niekoniecznie bardzo inwazyjnymi metodami. Jeśli problem opadającej stopy dotyczy także Ciebie, przeczytaj ten artykuł, by dowiedzieć się, w jaki sposób możesz odzyskać sprawność i swobodę chodzenia.
Pacjent dotknięty tą przypadłością nie potrafi samodzielnie zgiąć lub wyprostować grzbietowo stopy. Doskonale widać to podczas chodzenia. Chory, stawiając kroki, zaczyna od palców, a nie tak jak powinno to wyglądać w fizjologicznym chodzie – od pięt. Niedowład stopy dodatkowo wymusza na nim konieczność wysokiego podnoszenia nogi. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że zahaczy stopą o podłoże i dojdzie do upadku. Dla pacjenta taki sposób chodzenia jest więc bardzo niewygodny i męczący. Ponadto w dłuższej perspektywie może prowadzić do przeciążenia mięśni i stawów, a w konsekwencji do wystąpienia dolegliwości, takich jak ból czy obrzęk.
Stopa opadająca jest problemem o dość złożonej etiologii. Przyczyny opadania stopy najczęściej należy upatrywać w porażeniu nerwu strzałkowego. Jest to nerw kończyny dolnej stanowiący jedno z dwóch odgałęzień nerwu kulszowego. Włókna, z których jest zbudowany pochodzą znerwów rdzeniowych L4, L5, S1 oraz S2. Nerw strzałkowy zaopatruje mięsnie odpowiedzialne właśnie za grzbietowe zgięcie stopy, dlatego jeśli ulegnie porażeniu, swobodny ruch stopą przestaje być możliwy. Dlaczego do niego dochodzi? Powodem porażenia może być zwyrodnienie krążka międzykręgowego, czyli dyskopatia. W przypadku niedowładu stopy najczęściej występuje ona na odcinku L4-L5, a więc na odcinku lędźwiowym. Porażenie nerwu strzałkowego od kręgosłupa jest głównym czynnikiem występowania opadającej stopy, ale nie jedynym.
Do porażenia nerwu strzałkowego może również dojść w następstwie urazu. Nerw ten zaczyna swój bieg w dole podkolanowym i jest położony dość płytko, co naraża go na urazy. Nerw może uszkodzić się po uderzeniu w okolicę uda czy goleni, po złamaniu kości strzałkowej lub po urazie kolana. To jednak nie wszystko!
Opadanie stopy nierzadko obserwuje się również u pacjentów poudarowych, z chorobami metabolicznymi, jak np. cukrzyca oraz w przebiegu chorób nowotworowych. Dlatego też pacjent, który zaobserwuje u siebie opadanie stopy, powinien niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej i poddać się diagnostyce.
Diagnostyka opadającej stopy zwykle nie przysparza lekarzowi zbyt wielu trudności, ponieważ objawy dość szybko „rzucają się w oczy”. By nie zahaczyć opadającą stopą o podłoże, podczas chodzenia pacjent wysoko podnosi kończynę. Stopę stawia od palców, a nie od pięty, czyli robi to w sposób niefizjologiczny. „Bociani chód” – bo tak nazywamy ten specyficzny sposób poruszania się – jest najbardziej typowym objawem opadającej stopy. Jednak pacjent może zgłaszać również inne symptomy, m.in. drętwienie i mrowienie kończyny dolnej oraz ból. Opadająca stopa objawy daje więc dość uciążliwe i prędzej czy później zmusza chorego do zasięgnięcia porady specjalisty.
Odpowiedz na to pytanie wydaje się prosta: Od razu, gdy tylko zauważymy, że z naszą kończyną dzieje się coś niepokojącego – odczuwamy ból, drętwienie, mrowienie lub widzimy opadanie stopy podczas chodzenia. Absolutnie nie należy zwlekać wówczas z wizytą u specjalisty. Fatalnym pomysłem będą również wszelkie próby samodzielnego diagnozowania się i leczenia. Wyłącznie doświadczony specjalista będzie w stanie właściwie nas pokierować, byśmy mieli szansę odzyskać zdrowie. Szybka diagnostyka jest o tyle ważna, że występowanie opadającej stopy może świadczyć o poważnych problemach zdrowotnych, np. o tym, że przeszliśmy udar lub że rozwija się u nas choroba nowotworowa.
Diagnostyka każdej choroby – i tutaj opadająca stopa nie będzie wyjątkiem – rozpoczyna się od wnikliwego wywiadu lekarskiego. Specjalista, tj. ortopeda, neurolog lub neurochirurg, pyta pacjenta o przebyte w ostatnim czasie urazy, przyjmowane leki, choroby przewlekłe oraz sytuacje, które mogły zakończyć się porażeniem nerwu strzałkowego. Oczywiście prosi również pacjenta o krótki spacer po gabinecie lekarskim, by móc ocenić jego chód. Ponadto sprawdza poziom sprawności samej stopy: czy pacjent jest w stanie swobodnie nią poruszać, zwłaszcza zginać grzbietowo, czy ruch ten jest mocno ograniczony lub wręcz niemożliwy. Na koniec upewnia się, czy objawy nasilają się w zależności od przyjętej pozycji ciała.
Niezwykle pomocne w diagnostyce opadającej stopy są też oczywiście badania obrazowe, w tym USG, RTG i MRI (rezonans magnetyczny). Dzięki nim dowiadujemy się, w którym miejscu doszło do porażenia nerwu. Sporo do diagnostyki wnoszą również badanie EMG (elektromiografia) i ENG (elektroneurografia), oceniające przewodnictwo nerwowe oraz mięśniowe.
Podstawą leczenia opadającej stopy jest wyeliminowanie czynnika, który doprowadził do wystąpienia niedowładu w stopie. Warto zaznaczyć, że w większości przypadków dysfunkcję tę da się wyleczyć, przywracając stopie utraconą sprawność. Metoda leczenia powinna być jednak dobrana indywidualnie, zarówno do przyczyny, jak i do stopnia nasilenia choroby. Leczenie zawsze zaczynamy od metod najprostszych i najmniej inwazyjnych, a więc w tym przypadku od rehabilitacji. Ćwiczenia fizyczne wykonywane w domu oraz kontrolnie w gabinecie fizjoterapeuty mogą w znacznym stopniu poprawić ruchomość stopy w zakresie zgięcia grzbietowego. Warunkiem sukcesu jest jednak systematyczność. Ćwiczenia zadane przez fizjoterapeutę muszą być wykonywane regularnie.
Pacjent z opadającą stopą najczęściej otrzymuje również zaopatrzenie ortopedyczne w postaci specjalnie przygotowanej dla niego ortezy. Stabilizuje ona stopę oraz zapobiega jej przeciążeniu.
Czasem jedyną szansą na poprawę funkcjonalności stopy jest leczenie operacyjne. Stosuje się je jednak tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy wiadomo, że nieinwazyjne metody leczenia nie przyniosą rezultatu. Jest tak np. w sytuacji, gdy dojdzie do zerwania nerwu strzałkowego.
Opadająca stopa jest schorzeniem wynikającym z uszkodzenia nerwu strzałkowego. Może mieć różną przyczynę, jednak najczęściej ma związek z dyskopatią lub przebytym urazem. Choroba sprawia, że pacjent zmuszony jest poruszać się w charakterystyczny „bociani” sposób. Specyficzny chód jest dla lekarza podstawowym kryterium diagnostycznym. Na szczęście stopę opadającą możemy skutecznie leczyć. Terapię obejmują zarówno ćwiczenia fizyczne, jak i noszenie indywidualnie dopasowanej ortezy. Szybkie wdrożenie leczenia pomaga pacjentowi odzyskać sprawność i komfort w codziennym życiu. Jeśli więc masz problem z opadającą stopą, już teraz zapisz się na wizytę do specjalisty!
